به گزارش خبرنگار مهر، چهارمین نشست تخصصی کنگره ملی خاطره‌نویسی دفاع مقدس عصر شنبه 11 دی با حضور جمعی از داوران این کنگره در سرای اهل قلم برگزار شد.
در ابتدای این نشست، مصطفی رحیمی در سخنانی با اشاره به رویکرد قابل قبول کنگره‌های خاطره نویسی در جنگ اظهار داشت: اینکه باید خاطرات مردمی از جنگ را از ساختار سینه به سینه جمع کرد و به ساختار مشخصی هدایت و مکتوب کرد، بی‌هیچ تردیدی پذیرفته است، اما اینکه این موضوع را چگونه می‌توانیم انجام دهیم محل بحث و سئوال است.
وی ادامه داد: خاطرات جنگ طی سال‌های اخیر در سه قالب مشروح، نیمه مشروح و خرده خاطرات جمع‌آوری و منتشر شده است، اما برای من هم جالب بود که برخی موضوعات کلیدی درباره آنها همچون انتشاراین خاطرات تاکنون کمتر مورد توجه و عنایت قرار گرفته است.
رحیمی در ادامه با اشاره به فرآیند داوری این کنگره افزود: در کنگره ملی خاطره‌نویسی نخست موضوع تبلیغ و پس از آن بحث آموزش و مستندنویسی خاطرات را مد نظر قرار دادیم و در کنار آن فرآیند دریافت خاطره‌ها را در نظر گرفتیم و بعد از آن به داوری پرداختیم. امیدوارم طبق وعده داده شده ۵۰ اثر اول خاطره‌نویسی این کنگره ملی خاطره‌نویسی به صورت یک کتاب منتشر می‌شود.
مردم باید ساختار خاطرات مردمی را تایید کنند
در ادامه این نشست، سید محمد میرکاظمی در سخنانی با اشاره به منابع مکتوب منتشر شد در حوزه خاطره نویسی جنگ و با بیان اینکه خوانندگان خاطرات در ایران به متن آنها دلبسته‌تر از روایت زبانی آنها هستند، گفت: با توجه به اینکه متن مکتوب خاطره نیز در روایت آن قابل اهمیت است، می‌توان این نتیجه را گرفت که خاطره باید ساختار تایید شده‌ای از منظر روایت داشته باشد و این به معنی آن است که راوی نیز در روایت موضوع در دیدگاه خواننده تاثیرگذار است.
این نویسنده افزود: توجه به زبان روایت در بیان خاطرات و نیز مکتوب کردن آنها باعث پر اهمیت شدن این متن‌ها و در نتیجه اهمیت گرفتن بالای این نوع از متون توسط خوانندگان خواهد شد.
مشکل خاطره نویسی جنگ عدم انتقال صحیح ذهن به کاغذ است
حسن رحیم پور، دیگر سخنران این نشست نیز در ادامه و طی سخنانی با بیان اینکه مشکل انتقال ذهنیات و وقایع روی کاغذ مهم‌ترین بداقبالی است که خاطره‌نویسی دفاع مقدس با آن روبرو است، گفت: این روزها راویان دفاع مقدس رزمندگانی هستند که بی اغراق خسته‌اند و از اصل واقعه دور افتاده‌اند و به همین خاطر برای بیان خاطره با مشکلات فراوانی همراه هستند. از طرف دیگر خواننده خاطرات نیز خواهان روراست بودن راوی با خود است؛ پس تا نویسنده خاطرات با راوی به یک همسانی درونی نرسد، نمی‌توان انتظار تولید متنی درخور توجه داشت.
رحیم پور افزود: رزمندگان معمولاً خاطرات خوبی دارند، اما وقتی بخواهند روی کاغذ بیاید به دلیل مشکل انتقال ذهن به دست به کلی لوس می‌شوند.
این نویسنده در پایان اظهار داشت: راویان خاطره به نظر من باید همان طور که خاطره تعریف می‌کنند آنها را ضبط کنند و متن ضبط شده را پیاده کنند و این بهترین شیوه برای بازنویسی آنهاست. اگر این اتفاق می‌افتاد، روند روایت خاطرات و انتشار آنها تغییر می‌کرد و شاهد بودیم که لااقل از میان 4هزار عنوان کتاب خاطره منتشر شده لااقل نیمی از آنها تجدید چاپ می‌شدند.
روایت خاطرات مردمی روایت نشده از بیش از اینها پژوهش می‌طلبد
در پایان این نشست، معصومه رامهرمزی از داوران این کنگره با بیان اینکه برگزاری این کنگره از ضرورت‌هایی بود که تدوین و گردآوری جدی خاطرات دفاع مقدس را بار دیگر برای ما گوشزد کرد، گفت: جشنواره‌های زیادی در حوزه ادبیات دفاع مقدس در کشور ما در حال برگزاری است، اما باید دید کنگره خاطره‌نویسی می‌خواهد نکته تازه‌ای را در این زمینه به مخاطبان خود ارائه دهد یا خیر.
وی افزود: ارزیابی ما در این کنگره نشان داد که عیار خاطرات مردمی روایت نشده از سوی مردم درباره دفاع مقدس دارای تفاوت‌های جدی با کتاب‌هایی است که در این زمینه تاکنون نوشته شده است. در این خاطرات برخلاف آثار مکتوب موجود تنوع موضوعی فراوانی وجود دارد و زوایای دید تازه‌ای را به جنگ به ما نشان می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه این کنگره فراخوانی عمومی بود تا با آن مردم داشته‌های تاریخی خودشان را به ما رجوع دهند، گفت: در میان این خاطرات حرف‌هایی قابل اعتنایی دیده می‌شود که در هیچ کدام از کتب خاطرات جنگ موجود نیست. من خودم به تنهایی 22 موضوع تازه از جنگ را با مرور این خاطرات پیدا کردم که تاکنون به آنها توجه شایانی نشده است.
رامهرمزی تاکید کرد: یکی از بزرگ‌ترین اشتباه ما در مواجهه با خاطرات این است که تنها تمایل داریم تا آنها را بخوانیم؛ در حالی که می‌شود از آنها استفاده بیشتری کرد. از سوی دیگر، این کنگره به ما نشان داد که زبان روایت خاطرات روایت نشده و سینه به سینه نقل شده دارای ظرافت‌هایی است که یناز به پژوهش‌های جدی دارد.
نظر شما